Razem dla zdrowia

Przedmiotem zainteresowania określonych grup społecznych może być prawo uchwalane na każdym szczeblu administracji, niezależnie od tego czy ma zasięg lokalny czy ogólnopolski. Z tego powodu konsultacjom publicznym podlegają zasadniczo wszystkie akty prawne: ustawy, rozporządzenia, akty prawa miejscowego i inne akty prawne i dokumenty.

Ustawy

Ustawy są powszechnie obowiązującymi aktem prawnymi, uchwalanymi przez parlament. W hierarchii aktów prawnych znajdują się po Konstytucji RP i ratyfikowanych umowach międzynarodowych. Ustawy mają wpływ na wszystkich obywateli, dotyczą spraw o charakterze podstawowym. Są to akty prawne nieograniczone, co oznacza, że umożliwiają uregulowanie wszystkich kwestie, bez ograniczenia przedmiotowego. Jednocześnie wszystkie akty prawne niższego rzędu muszą być zgodne z ustawą. Ustawy regulują zatem podstawowe zagadnienia, które są następnie konkretyzowane w aktach niższego rzędu, np. rozporządzeniach.

15 czerwca 2016 r. Minister Zdrowia skierował do konsultacji projekt ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Celem regulacji było dostosowanie obowiązującego poprzednio systemu refundacji do aktualnych potrzeb. Początkowo termin na składanie opinii wyznaczono na 6 lipca 2016 r., a następnie, ze względu na duże zainteresowanie projektem i wnioski o wydłużenie terminu konsultacji, na 25 lipca 2016 r..

26 września 2016 r. Minister Zdrowia przekazał do negocjacji projekt ustawy tworzącej system podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PSZ). Dzięki udostępnieniu projektu pacjenci mają możliwość wypowiedzieć się na temat systemu PSZ który miałby stanowić główną formą zabezpieczenia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu leczenia szpitalnego.

Rozporządzenia

Rozporządzenia to akty prawne wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawowego przez organy wymienione w Konstytucji, a zatem: Prezydenta, Radę Ministrów, Premiera, ministra kierującego działem administracji rządowej oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. Upoważnienie ustawowe określa natomiast, jaki organ jest zobowiązany do wydania określonego rozporządzenia i zawiera wytyczne dotyczące jego treści. Rozporządzenia stanowią realizację i doprecyzowanie treści zawartych w ustawach. Ze względu na to, że dotyczą konkretnych zagadnień, pacjenci nierzadko są w stanie odczuć ich skutki w sposób bezpośredni.

8 czerwca 2016 r. poddano konsultacjom publicznym projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia, które dotyczyło wprowadzenia regulacji umożliwiającej lekarzom ordynowanie leków dostępnych pacjentom, którzy ukończyli 75 lat, za darmo.

15 lipca 2016 r. do konsultacji został skierowany projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego. Projekt zmieniał niektóre wymagania dotyczące leczenia w sanatoriach, m.in. zmieniał wymagania dotyczące stopnia specjalizacji lekarza uzdrowiskowego.

Akty prawa miejscowego

Akty prawa miejscowego to akty prawne wydane przez jednostki samorządu terytorialnego, które są powszechnie obowiązujące na obszarze działania tego organu, mają zatem charakter lokalny. Prowadzenie konsultacji na poziomie gminy czy powiatu jest szczególnie istotne, ponieważ ogół mieszkańców jest zazwyczaj bardzo dobrze zorientowany w potrzebach lokalnej wspólnoty i jest stosunkowo wysoce prawdopodobne, że decyzje podjęte w wyniku przeprowadzonych z mieszkańcami konsultacji będą korzystne dla wszystkich członków danej społeczności.

Dobrym przykładem są konsultacje społeczne, które były prowadzone przez Urząd Miasta Krakowa w sprawie projektu uchwały dotyczącej ustalenia rozkładu godzin pracy krakowskich aptek ogólnodostępnych w 2017 roku. Prowadzenie konsultacji w tej sprawie umożliwia zaplanowanie takiego rozkładu, który jest najwygodniejszy dla mieszkańców.

W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy mogą być przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkańcami gminy2 . Nie ulega wątpliwości, że kwestie związane z ochroną zdrowia i funkcjonowaniem podmiotów leczniczych do ważnych należą.

W 2016 r. Samorząd Województwa Podkarpackiego prowadził konsultacje w sprawie połączenia Podkarpackiego Centrum Chorób Płuc i Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego nr 1 w Rzeszowie. W ramach konsultacji odbyło się 25 spotkań, w tym kilka z udziałem przedstawicieli związków zawodowych, reprezentujących personel medyczny.

Inne akty prawne Do aktów prawnych, które podlegają konsultacjom publicznym, należy zaliczyć także zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Prezes Funduszu przed określeniem przedmiotu postępowania w sprawie zawarcia umowy i szczegółowych warunków umów, uwzgledniających zasady rozliczania świadczeń, zasięga opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych oraz reprezentatywnych organizacji świadczeniodawców3 . Mimo, że wśród podmiotów, z którymi Prezes NFZ konsultuje projekty swoich zarządzeń nie ma organizacji pacjentów, w dalszym ciągu mogą one zgłaszać swoje stanowiska, przede wszystkim z uwagi na to, że kwestie regulowane zarządzeniami Prezesa NFZ często mają bezpośrednie przełożenie na pacjentów. Regulacje zawarte w zarządzeniach Prezesa NFZ przekładają się na sposób i warunki udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej oraz w istotny sposób kształtują zasady funkcjonowania publicznego sektora ochrony zdrowia. Niektóre zarządzenia Prezesa NFZ stanowią uzupełnienie przepisów powszechnie obowiązujących, które zawierają wymogi stawiane podmiotom leczniczym oraz uszczegóławiają sposób udzielania świadczeń gwarantowanych, w tym szczegółowe procedury medyczne rozliczane w ramach danego świadczenia gwarantowanego.

Przykładowo, w listopadzie 2016 r. skierowano do konsultacji projekt zarządzenia Prezesa NFZ dotyczącego warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne, modyfikującego zasady finansowania świadczeń onkologicznych. Projekt miał na celu poprawę dostępności niektórych świadczeń przy jednoczesnej optymalizacji kosztów.

Co więcej, na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia jest upubliczniony adres e-mail, na który należy przekazywać opinie, co każe sądzić, że de facto przesłanie opinii jest możliwe przez wszystkich zainteresowanych.

Warto wspomnieć także o konsultacjach publicznych prowadzonych przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, w toku których każdy zainteresowany może zgłosić uwagi do projektu taryfy świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych.

Taryfy opracowywane przez Agencję mają istotne znaczenie dla funkcjonowania systemu publicznej opieki zdrowotnej ponieważ przekładają się na wysokość środków finansowych na leczenie, którymi dysponują placówki medyczne. Uwagi wnosi się drogą elektroniczną. Konsultacje trwają 14 dni, od momentu udostępnienia projektu taryfy w Biuletynie Informacji Publicznej, przy czym w razie potrzeby dopuszcza się przeprowadzenie dodatkowych konsultacji zewnętrznych.

Uwagi mogą być również wnoszone do analiz weryfikacyjnych leków oraz wyrobów medycznych dokonywanych przez Agencję. Należy je zgłaszać w terminie 7 dni na specjalnym formularzu dostępnym na stronie Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Dodatkowe informacje dotyczące procesu zgłaszania uwag określone są w Zarządzeniu Prezesa AOTMiT nr 28/2015.